Firmy sprzątające w dobie pandemii, wyzwania i perspektywy

Wprowadzenie do mikroświata drobnoustrojów

Bakterie, grzyby i wirusy to patogeny, które mogą wywoływać niebezpieczne dla człowieka choroby. Patogeny dzielą się na ożywione (bakterie i grzyby) i nieożywione (wirusy). Podstawowa różnica jest taka, że te ożywione potrafią się rozmnażać na powierzchniach obciążonych białkami (brud), a wirusy do tego potrzebują nosiciela. Wpływ na rozwój i dobrą „kondycję” bakterii i grzybów ma wiele czynników. Do nich należą między innymi:

• obecność białek

• podwyższona wilgotność

• temperatura w przedziale 8 – 65 stopni C

• obecność biofilmu

• neutralne ph środowiska

Patogeny nieożywione (w tym Sars-Cov-2 powodujący chorobę Covid-19) najczęściej są przenoszone drogą kropelkową lub poprzez kontakt dłoni ze skażoną powierzchnią, a następnie dotknięciem ust, nosa lub oczu. U pacjentów z objawami Covd-19, u których wystąpiła biegunka, wykazano również obecność wirusa w kale.

Coronawirus wraz z wydychanym przez nosiciela powietrzem tworzy obłok nawet do 4 m. Jeszcze większy zasięg może mieć chmura aerozolu tworząca się w trakcie głośnego mówienia, kichania czy śpiewania, sięgająca kilkunastu metrów. Taki aerozol może utrzymywać się w powietrzu, w sprzyjających okolicznościach, nawet 3 godziny. Dlatego tak ważnym aspektem jest wietrzenie pomieszczeń.

Po tym czasie wirus osiada na przedmiotach i powierzchniach, i może potencjalnie stanowić źródło zakażenia. Różnie przedstawia się czas przetrwania wirusów na poszczególnych materiałach:

• tektura – 24h

• banknoty – 2 dni

• powierzchnie o niskiej porowatości (stal, tworzywa sztuczne, szkło) – nawet 6 dni

• miedź, cynk – 1h

• ludzkie wydzieliny, odchody, ścieki – kilka dni

Na czas zachowania infekcyjności Sars-Cov-2 ma również wpływ wilgotność i temperatura. Odwrotnie jak patogeny ożywione, coronavirus preferuje obniżoną wilgotność i temperaturę:

• 4 stopnie C (czyli np. w lodówce) – wirus może przetrwać 4 tygodnie

• 12 stopni C – 10 dni

• 22 stopnie C (czyli temperatura pokojowa) – 2 dni

• 30 stopnie C – 1 dzień

  Uwzględniając tę i najnowszą wiedzę na temat chorobotwórczych patogenów, można przemyśleć strategię skutecznego sprzątania i dezynfekcji. Czym jest jednak dezynfekcja?

Podstawowe pojęcia związane z dezynfekcją

Dezynfekcja jest elementem szerszego pojęcia, jakim jest dekontaminacja. Dekontaminacja to:

• sanityzacja (odkurzanie, mycie, pranie) – usuwanie większości patogenów,

• dezynfekcja – zabijanie a raczej inaktywacja patogenów ożywionych i niektórych nieożywionych,

• dezynfekcja wysokiego stopnia – inaktywacja wszystkich patogenów ożywionych i nieożywionych; pozostają formy przetrwalnikowe (spory),

• sterylizacja – inaktywacja patogenów ożywionych i nieożywionych oraz wszelkich form przetrwalnikowych.

Działem dekontaminacji jest również antyseptyka czyli dezynfekcja skóry.

Metody dekontaminacji:

• chemiczna – sanityzacja, dezynfekcja, dezynfekcja wysokiego stopnia,

• filtracja – eliminacja drobnoustrojów z płynów,

• promieniowanie UV – eliminacja patogenów ożywionych i nieożywionych obecnych w powietrzu i na powierzchniach (skuteczność zależy od obecności substancji organicznych, kurzu, zabrudzeń),

• ozonowanie – eliminacja patogenów ożywionych i nieożywionych obecnych w powietrzu i na powierzchniach (szczególnie wskazana po wykryciu ogniska Sars-Cov-2; ograniczenia to czas trwania procesu [2-4 godz] oraz degradacja niektórych materiałów).

Skuteczność dezynfekcji chemicznej zależy od takich czynników jak:

• rodzaj dezynfektanta lub ich kombinacji,
• jakość surowców,
• twardość wody użytej do rozcieńczenia preparatu,
• trwałość roztworu po rozcieńczeniu,
• stężenie środka dezynfekcyjnego,
• czas działania,
• temperatura i wilgotność,
• podwyższone lub obniżone ph,
• obecność substancji organicznych.

Związki chemiczne wykorzystywane do dezynfekcji:

• związki fenolu,

• związki chloru,

• aldehydy,

• kwas nadoctowy,

• nadtlenek wodoru,

• alkohole (etylowy, izopropylowy),

• czwartorzędowe związki amoniowe (QAV) i inne.

Z punktu widzenia sprzątania i dezynfekcji najistotniejsze związki chemiczne to:

1. Alkohole

Zalety:

• szybkie działanie,

• dezynfekcja wysokiego stopnia.

Wady:

• krótki czas działania,

• konieczność uprzedniej sanityzacji,

• degradacja szkła akrylowego, tworzyw sztucznych, gumy,skóry skaju, lakerów,

• wymagane wysokie stężenie (60-80%) w roztworze,

• brak właściwości myjących.

2. Czwartorzędowe związki amoniowe

Zalety:

• szybkie i równocześnie długie działanie,

• dezynfekcja wysokiego stopnia,

• aktywny wobec patogenów w stężeniu poniżej 1%,

• bardzo dobre właściwości myjące w stężeniu poniżej 1%.

Wady:

• niska aktywność wobec prątków gruźlicy,
• obniżona aktywność w obecności bardzo twardej wody.

Alkoholowe płyny do dezynfekcji powierzchni

Alkoholowe środki do dezynfekcji powierzchni to najczęściej etanol i izopropanol. Ich skuteczność jest wysoka pod warunkiem, że dezynfekowane powierzchnie zostały wymyte i osuszone. W przeciwnym razie gdy na powierzchniach zalega brud lub wilgoć, skuteczność takiej dezynfekcji spada. Spryskanie np. blatu stołu i przecieranie ścierką jest przeciwskuteczne, ponieważ ani woda ani alkohol nie wiążą się z brudem. Czyli jak powinna wyglądać dezynfekcja powierzchni środkami na bazie alkoholu?

• usunięcie za pomocą detergentu wszelkich zanieczyszczeń,
• spłukanie detergentu w przypadku powierzchni mającej kontakt z żywnością,
• osuszenie lub odczekanie do całkowitego wyschnięcia,
• nałożenie alkoholowego środka do dezynfekcji powierzchni zamgławiaczem lub spray,
• po około 30 sek.(patrz etykieta) zachodzi pełna dezynfekcja powierzchni,
• zdezynfekowana powierzchnia nawet mająca bezpośredni kontakt z żywnością, nie podlega spłukiwaniu.

Preparaty do dezynfekcji powierzchni oparte o alkohol to: L- 300 Spray, DRF Spray i DRF Chusteczki. Płyny do dezynfekcji powierzchni w/w posiadają pełną dokumentację: karta charakterystyki, specyfikacja, opis produktu oraz etykietę, gdzie są wyszczególnione normy biobójcze określające spektrum działania, nr pozwolenia wydany przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, jak również podmiot odpowiedzialny.

Wszystkie te informacje świadczą o tym, że wymienione środki do dezynfekcji powierzchni to w pełni profesjonalne, skuteczne i akceptowane przez organa kontroli produkty.

Taka dezynfekcja powierzchni najlepiej sprawdza się w gastronomii i do dezynfekowania detali. Jej wadą jest konieczność posiadania dwóch środków: detergent oraz płyn do dezynfekcji powierzchni (strata pieniędzy), jak również procedurę należy wykonać w dwóch fazach: mycie oraz dezynfekcja (strata czasu).

Czy istnieją profesjonalne środki do mycia i dezynfekcji w jednym procesie?

Mycie i dezynfekcja powierzchni w jednym procesie

Producenci wysokiej klasy środków chemicznych do użytku profesjonalnego od wielu lat dostarczają na rynek, między innymi preparaty o podwójnym działaniu: mycie i dezynfekcja w jednym procesie. Droga takiego produktu zanim trafi do odbiorcy, jest długa i wyboista. Najpierw jest idea specjalistycznego środka, nad którą pracują wspólnie chemicy i mikrobiolodzy. Po uzyskaniu pożądanego działania, taki płyn do dezynfekcji powierzchni i równoczesnego mycia trafia do akredytowanego laboratorium. Tam zostaje poddany testom, w wyniku których jest potwierdzana jego aktywność wobec konkretnych patogenów ożywionych i nieożywionych. Jego skuteczność jest opisana normami biobójczymi na przykład: EN PN – 1276 oznacza aktywność wobec konkretnych bakterii; EN PN – 14476 oznacza aktywność wobec określonych wirusów, a norma EN PN 16777 oznacza, że preparat został przetestowany w warunkach takich jak na oddziale Covid-19 (wyniki testów trafiają do dokumentacji). Dopiero z ekspertyzą niezależnego laboratorium można ubiegać się o pozwolenie na obrót produktem biobójczym w odnośnym organie.

Do odbiorcy trafia produkt wszechstronnie przetestowany z pełną dokumentacją. W dokumentacji znajduje się między innymi spektrum biobójcze środka do dezynfekcji powierzchni oraz sposób użycia wraz z adnotacją „do użytku profesjonalnego”.

Mycie i dezynfekcja powierzchni środkiem do rozcieńczenia

Duże powierzchnie takie jak podłogi czy ściany wymagają ekonomicznego i skutecznego środka, z pomocą którego łatwo o utrzymanie higieny i bezpieczeństwa mikrobiologicznego w powierzonych przestrzeniach. Jednak są różnego rodzaju zabrudzenia i różnego rodzaju powierzchnie, które trzeba skutecznie wymyć i zdezynfekować. Nie ma jednego, uniwersalnego środka na wszelakie okoliczności. Jak ogólnie wiadomo jeśli coś jest do wszystkiego, to jest do niczego.

Okazuje się, że kombinacje związków powierzchniowo czynnych w zależności od swojego ph mają szczególne predyspozycje do rozpuszczania i wymywania określonych zabrudzeń. I tak: preparaty do dezynfekcji powierzchni i równoczesnego mycia o ph zasadowym zyskują sprzyjające środowisko do rozpuszczania białka i tłuszczu. Natomiast środki do dezynfekcji powierzchni wraz z równoczesnym myciem o kwaśnym ph, nabywają korzystne warunki do rozpuszczania osadów wapiennych, rdzy czy też kamienia moczowego. Wszędzie tam, gdzie to możliwe (strefa czysta) stosuje się płyn do dezynfekcji powierzchni i czyszczenia o neutralnym ph. Przykład to biura, pokoje, klasy czy też bawialnie.

1. Skoncentrowane środki do dezynfekcji powierzchni kuchennych, magazynowych, ciągów komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu - do mycia maszynowego i ręcznego:

• Sod 390 – koncentrat, bardzo dobry odtłuszczacz, szerokie spektrum biobójcze,

• PA 5000 – koncentrat z dodatkiem chloru, dobry odtłuszczacz dedykowany przemysłowi spożywczemu – biobójczy.

2. Skoncentrowane środki do dezynfekcji powierzchni mokrych lub wilgotnych do mycia

maszynowego i ręcznego:

• NDDA 400 – koncentrat z linii Exeol szczególnie przyjazny środowisku do zastosowania w środowisku mokrym lub wilgotnym, rozpuszcza kamień i rdzę, oparty w większości o surowce roślinne (certyfikat Ecolabel), szerokie spektrum biobójcze, biodegradowalny,

• NDSJ 400 – koncentrat z linii Exeol, biodegradowalny, dezynfekcja wysokiego stopnia, przywraca połysk płytkom, stali nierdzewnej oraz powierzchniom emaliowanym rozpuszczając osady i mydliny.

3. Skoncentrowane środki do mycia i dezynfekcji strefy czystej:

• R – 60 DDS i DDS Saszetki samorozpuszczalne – środki do dezynfekcji powierzchni z równoczesnym myciem i dezodoryzacją podłóg i powierzchni ponadpodłogowych w strefie czystej (pokoje, biura itp.).

Mycie i dezynfekcja powierzchni środkiem gotowym do użycia

Bywają powierzchnie szczególnie narażone na niebezpieczeństwo przeniesienia patogenów. Są to miejsca dotykane palcami czy dłońmi, które jak wiadomo stanowią wysokie ryzyko transmisji wszelkich patogenów. W takich miejscach dla zachowania najwyższych standardów higieny i bezpieczeństwa, dezynfekcja powierzchni powinna się odbywać specyfikiem gotowym do użycia. Dezynfekcja powierzchni dotykowych z równoczesnym myciem to środki do dezynfekcji wysokiego stopnia. Równie ważny aspekt to stabilność preparatu do dezynfekcji powierzchni.

Koncentraty są rozcieńczane wodą o różnej twardości, co ma wpływ na stabilność roztworu.

To dlatego taki roztwór należy wykorzystać w tym samym dniu. Natomiast stabilność preparatu gotowego do użycia gwarantuje producent.

Występuje również problem z powierzchniami z materiałów szczególnie wrażliwych - w tym na alkohol. Jest to skóra, skaj, guma, szkło akrylowe, tworzywa sztuczne czy lakiery.

Przykłady środków do mycia i dezynfekcji gotowych do użycia:

• Septalkan Spray i Septalkan Chusteczki – preparat do czyszczenia i dezynfekcji medycznej powierzchni z materiałów wrażliwych,

• Surfalkan SH – to środek z rodziny surfaktantów o szczególnych predyspozycjach do zwalczania trudno usuwalnego biofilmu; lekko kwaśny, świetne właściwości myjące, pełne spektrum biobójcze,

• Sod 390 PAE – lekko zasadowy środek do usuwania białka i tłuszczy, dezynfekcja wysokiego stopnia a dodatkowo spełnia najnowszą normę EN 16777, co oznacza skuteczność w warunkach oddziału Covid-19.

Specjalistyczne preparaty bez wykazanych parametrów dezynfekcyjnych

To grupa profesjonalnych środków do specjalnych poruczeń. Nie były testowane na okoliczność właściwości biobójczych. Tym nie mniej jak ogólnie wiadomo skrajne ph (kwaśne lub zasadowe) to niesprzyjające środowisko dla patogenów. Te środki gwarantują osiągnięcie profesjonalnego poziomu Dobrej Praktyki Higienicznej.

Oto przykłady takich preparatów z podziałem na funkcjonalność:

1. Profesjonalne środki do szyb i powierzchni błyszczących:

• R – 50 NVP – koncentrat do mycia szyb, szkła i powierzchni błyszczących; do rozcieńczenia nie stosować wody twardej,

• LVSM 600 – gotowy do użycia, ekologiczny, oparty w 100% o surowce roślinne, biodegradowalny środek z certyfikatem Ecolabel do mycia szyb, szkła, armatury oraz nowoczesnych tworzyw sztucznych (monitory komputerów czy też telewizorów).

2. Profesjonalne środki do podłóg:

• DAR – usuwa nawet najstarsze emulsje, bezpieczny dla powierzchni,

• EMGT – emulsja metalizowana do zabezpieczenia podłóg o dużym natężeniu ruchu,

• NE – do mycia wszystkich rodzajów podłóg zabezpieczonych i niezabezpieczonych emulsjami,

• NSS – środek do gruntownego mycia podłóg i powierzchni ponadpodłogowych, zawierający kombinację rozpuszczalników

• Sod 105 – preparat do powierzchni i podłóg przemysłowych; usuwa uporczywe plamy po produktach ropopochodnych, olejach, smarach oraz śladach po oponach (mycie maszynowe).

Skuteczny środek do podłóg rozpuszcza zabrudzenia, zgodnie ze swoim przeznaczeniem. Problem stanowi skuteczne zebranie tych rozpuszczonych zabrudzeń. Metoda ręczna nawet na dwa wiadra jest czasochłonna i pracochłonna a efekt bywa niezadowalający. Najlepszym rozwiązaniem wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, jest maszyna szorująco - zbierająca, która zapewni wysoki poziom czystości podłogom. W przeciwnym razie nie dokładnie zebrane zanieczyszczenia, na powrót stężeją.

Ekologiczne środki czystości dla najbardziej wymagających klientów

Istnieje gama produktów od tego samego producenta, oparta niemal wyłącznie o składniki roślinne. Posiada europejski certyfikat Ecolabel i stanowi alternatywę dla produktów agresywniejszych. Wszystkie są biodegradowalne zgodnie z europejskimi normami. Przykłady:

• LVSM600 – specyfik do szyb, szkła i nowoczesnych powierzchni z tworzyw sztucznych,

• DN 600 – środek do podłóg i powierzchni ponadpodłogowych bez piktogramów niebezpieczeństwa,

• GD 600 – żel do odkamieniania pisuarów, armatury czy też muszli klozetowych,

• NSJ 600 – koncentrat do codziennego mycia z mydlin i odkamieniania powierzchni,

• NS 600 - skuteczny odtłuszczacz szczególnie do podłóg kuchennych i okolicy,

• NDP 600 – środek gotowy do użycia do wyjątkowo uporczywych plam i zabrudzeń; spryskaj i zaczekaj,

• DPC 600 – skuteczny środek do odkamieniania bez kwasów: azotowego, fosforowego, siarkowego, solnego,

• NI 600 – gotowy do użycia preparat do stali nierdzewnej o potrójnym działaniu: odtłuszczanie, odkamienianie, nabłyszczanie,

• DMS+600 – do generalnego sprzątania i odtłuszczania powierzchni kuchennych.

Najbardziej wyszukane profesjonalne środki nie sprawdzą się bez wiedzy, jak ich użyć. Kwestia czystych mopów, kolorowych, czystych ścierek do poszczególnych środków to tylko niektóre z wymogów, które należy spełnić dla wymagającego klienta.

Stosowanie wysokiej jakości środków do dezynfekcji powierzchni i specjalistycznego mycia, poparte fachowością, skłania do optymizmu nawet w czasie lockdownu, a może nawet dzięki takim czasom.

Zapraszamy do współpracy.

Ewentualne pytania proszę kierować:

wojciech@hybryda-gastro.pl

lub tel.731939393.